TGC Basın Müzesi’nin Portreler Salonu’nda gazeteci-yazar Orhan Duru’nun yağlı boya tablosu 75. tablo olarak yer aldı.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC), Çemberlitaş’taki Basın Müzesi’nin içeriğini zenginleştirmeye devam ediyor. Gazetecilik tarihine emeği geçmiş ve iz bırakmış gazetecilerin tablolarından oluşan Portreler Salonu’na 75. tablo olarak Orhan Duru’nun tablosu eklendi. Tablo Ressam Faruk Kutlu tarafından yapıldı.
Orhan Duru’nun tablosu dün düzenlenen merasimle Basın Müzesi’nin Portreler Galerisi’ndeki yerini aldı. Merasime TGC Lideri Turgay Olcayto, Genel Sekreter Sibel Güneş, Genel Sekreter Yardımcısı Niyazi Dalyancı, Kontrol Şurası Lideri Mustafa Bakacak, Orhan Duru’nun eşi TGC üyesi Sezer Duru, Ressam Faruk Kutlu, Sakıp Sabancı Müzesi Müdürü Nazan Ölçer, TGC Müdürü Cem Çapanoğlu, Müze Müdürü Saadet Altay, Müze Müdür Yardımcısı Nedim Kavuk ile TGC üyeleri katıldı.
Törenin açılış konuşmasını TGC Lideri Turgay Olcayto yaptı.
“Türkiye’ye bir grup birincileri getiren insandı”
Turgay Olcayto konuşmasında şu görüşlere yer verdi:
“Keşke vefatlar olmasa. Diğer bir deyişle sevdiklerimiz ölmese. Orhan Duru Babıali de sonradan tanıdığım Ankaralı bir gazeteciydi. İstanbul’a geldikten sonra vakit zaman bir arada olurduk. Bende çok derin iz bıraktı. Çok sevdiğim bir arkadaşımdı. Son derece alçak gönüllüydü. Kendisiyle birlikte çalışan gazeteciler bilhassa yöneticilikteki muvaffakiyetini belirtirlerdi. Bunun dışında Türkiye’nin usta kalemlerinden biriydi, güzel bir hikaye yazarıydı. Türkiye’ye bir grup birincileri de getiren insandı. Mesela bilim-kurgu sözcüğü de birinci sefer Orhan Duru’dan geçmiştir edebiyatımıza. Bir kitabını karıştırırken okuduğum bir olayı paylaşmak istiyorum. Arkadaşlarına ‘ben bu mesleği bırakacağım’ demiş. Herkes ‘ya sen çok başarılısın neden’ demişler. Orhan Duru ‘Herkes bize sen diye hitap ediyor bir tek Ecevit hariç’ demiş. Hepinize katıldığınız için teşekkürlerimi sunuyorum. Orhan bizimle daima yaşayacak, yapıtlarıyla yaşayacak.”
“Türkçeye üslubuyla hakikaten çok büyük yenilikler getirmiştir”
TGC üyesi ve Orhan Duru’nun eşi Sezer Duru ise merasimde “Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’ne bu türlü hoş bir merasim hazırladığı için başta Sevgili Liderimiz Turgay Olcayto olmak üzere çok teşekkür ederim” diye başladığı konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bu tabloyu yapan sanatçı Faruk Kutlu’ya da çok teşekkür ediyorum. Sanat doğal ki Orhan Duru’nun ve benim ömrümde çok değerli bir rol oynadı. Ben Orhan’ı gazetecilikten çok yeterli bir müellif olarak sevmişimdir. Zira o Türkçeye üslubuyla nitekim çok büyük yenilikler getirmiştir. Yapı Kredi Yayınları bütün yapıtlarını tekrar basacak. Benim için muharrir Orhan Duru her vakit çok önde gelmiştir. Tekrar hepinize teşekkür ederim.“
“Bizim meslekte vicdan sahibi olmak, ne yazık ki artık müzelik oldu”
TGC Genel Sekreter Yardımcısı Niyazi Dalyancı ise merasimde şöyle konuştu:
“Benim de çok sevdiğim bir insandı Orhan Duru. Vakit zaman birlikte çalıştık. Bulamadığım bir fotoğrafımız var. 1974 Kıbrıs Çıkartması sırasında Başbakanlık önünde Ecevit’in ‘ordularımız Kıbrıs’a çıkartma yapıyor’ dediği açıklama sırasında. Ben Orhan Duru’yu Ferit Edgü ve Demir Özlü ile birlikte geçirdiğim günlerden, gittiğimiz konserlerden ve Beykoz’da balığa çıktığımız tekneden anımsıyorum.
Birçok gazeteci genç arkadaştan onun yönetimci olarak methini duydum. Bilhassa kibarlığından ve vicdanlı olduğundan kelam ettiler. Bizim meslekte vicdan sahibi olmak, insanlara bedelini vermek ne yazık ki artık müzelik oldu. İnşallah bir gün bir ortaya gelip onun hikayelerini okusak ne düzgün olur.”
“Bütün fotoğraflarını tek tek inceledim”
Tabloyu yapan ressam Faruk Kutlu ise konuşmasında hislerini şöyle lisana getirdi: “Benden Orhan Duru’nun portresinin yapılması istendiğinde bütün fotoğraflarını tek tek inceledim. Lakin başıma bir şey yatmadı. Zira çizim için bir hikaye gerekiyordu. Sonra Basın Müzesi Müdürü Saadet Altay bana tanıdığı Orhan Duru’yu anlattı. Başımda bir fotoğraf oluşmaya başladı. Daha sonra Hürriyet arşivinden Orhan Duru’nun mavi çizgili bir gömlekle çekilmiş fotoğrafını buldum. Tabloda gömleğin rengini beyaza çevirdim. Ve en son kendisini anma gecesinde hasta yatağında gördüğüm fotoğrafından çok etkilenerek bu portreyi yaptım. Ne keyifli beğendiyseniz.”
Tören toplu fotoğraf çekimi ile sona erdi.
Orhan Duru kimdir?
1933 yılında İstanbul’da doğdu. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi ve World Press Institute of USA’dan mezun oldu. Gazeteciliğe 1961yılında Ulus Gazetesi’nde başladı. Mesleğini Cumhuriyet, Milliyet, Güneş ve Hürriyet gazetelerinde sürdürdü. Muhabir, parlamento muhabiri, haber müdürü ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı.
Öykü ve deneme yazarlığının yanı sıra tiyatro uyarlamaları da bulunan Duru’nun birinci hikayesi, 1953 yılında Küçük Mecmua’da yayımlandı. Mavi, Evrim, Yeni Ufuklar, Pazar Postası, Yelken ve Dost dergilerindeki yazılarıyla dikkat çeken Duru, Ağır Çalışanlar isimli hikayesiyle 1970 TRT Sanat Mükafatları Yarışması’nda Muvaffakiyet Mükafatı kazandı. Orhan Duru ayrıyeten İngilizce science-fiction kelamını Türkçe’ye bilim-kurgu olarak çeviri eden, kullanan ve bu sözcüğü Türkçe’ye kazandıran kişidir. Bu kullanım daha sonra Türk Lisan Kurumu tarafından resmîleştirildi. Daima Basın Kartı sahibi de olan Duru 25 Ocak 2009’da İstanbul’da vefat etti.
Orhan Duru’nun yayımlanmış yapıtlarından kimileri; Bırakılmış Biri, İstikrar Uzmanı, Ağır Çalışanlar (1974),Yoksullar Geliyor (1982), Şişe (1989), Bir Büyülü Ortamda (1991), Kısas-ı Enbiya (1979), Kıyı Kıyı Kent Kent (1977), Hormonlu Başlar (1992), İstanbulin (1995), Küp (2008),
Yaptığı çeviri ve uyarlamalardan kimileri; O Pera’daki Hayalet, Sierra Madre’nin Hazineleri (B. Traven’den), Zımnî Tarih (Prokopius’tan), Çağdaş Fizikte Tabiat (Werner Heisenberg’den), Durdurun Dünyayı İnecek Var (1968-Antony Newley ve Leslie Bricuss’tan), Sondaki Mesken (1970-Slawomir Mrozek’ten), Üzbik Baba (1990 – Alfred Jarry’nin Kral Übü’sünden)