Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın fahiş kira artışına karşı yasal düzenleme bildirisinin akabinde gözler 8 milyon kiracıyı müdafaaya alacak adımlara çevrildi. Edinilen bilgiye nazaran kira fiyatlarındaki artışına yasal fren çalışması Adalet Bakanlığı uyumunda ilgili bakanlıkların katkılarıyla yürütülecek. Yapılacak çalışma ile kiralarla ilgili kati bir tahlile ulaşılacak. Mevcut sistemde kira artışında temel alınan TÜFE 12 aylık ortalaması yerine üst hudut getirilmesi de seçenekler ortasında bulunuyor. Taşınmazın yaşı, metrekaresi, bulunduğu kat, pozisyonu, niteliği dikkate alınarak bölge bedelleri belirlenecek.
Hükümetin kiracıları korumak için uygulamaya aldığı yüzde 25’lik tavan uygulaması temmuz ayında sona erecek. Yasal düzenlemeye karşın bilhassa konut sahipleri eski kiracılarına “ya fiyatı artır ya da konuttan çık” baskısı yapıyor. Kira baskısıyla karşılaşan kiracılar ilgili bakanlık, kurumları şikâyet yağmuruna tutarken, binlerce belge da yargıya taşındı. Mevcut maddede ise kira artışlarında 12 aylık TÜFE ortalaması dikkate alınıyor. Sabah’ta yer alan habere nazaran kira artışlarına üst tavan sonunun devam etmesi, 5 yılı dolan kiracıdan rayiç bedel isteme mühletinin uzatılması masadaki seçenekler ortasında bulunuyor.
“Gayrimenkul Hukuk Derneği Lideri Ali Güvenç Kiraz, batı ülkelerinde olduğu üzere kiraya üst hudut uygulamasında taşınmazın pozisyonu, metrekaresi, taşınmazın yaşı, niteliği (daire, ofis işyeri gibi) kriterlerin de yer aldığı bölge kıymetinin dikkate alınması gerektiğini söyledi.
Kiraz, “Bu uygulama 5. katta, 100 metrekarelik bir dairenin bölge rayici ve ortalaması 10 bin liraysa 4 bin lira bedelle verilsin manasına gelmiyor. O bölgede 20 bin liraya verilmesine müsaade edilmeyerek fırsatçılıkla uğraş edilmiş oluyor. Bakanlık tarafından toplanan bilgilerle sokak, mahalle rayiçleri belirleniyor. Bir sokakta 20 yıllık daireyle 5 yıllık daire için ya da yer katla üst kat için birebir bedel belirlenmiyor. Bu sistem geçerli olursa 12 aylık TÜFE ortalamasıyla değil emlak vergisinde var olan sistem üzere 4 yılda belirlenen bedel ve bu müddet içinde de devam eden yıllarda yine değerleme oranında artış biçiminde olacaktır” dedi.
Kiracı ve kiralayan ortasındaki muahede, kiracının hakları mevcut sistemde Borçlar Kanunu’na nazaran belirleniyor. Kanuna nazaran, Kira kontratlarında kira bedelinin belirlenmesi dışında kiracı aleyhine rastgele bir değişiklik yapılamıyor. Konut ya da işyeri kiralarında kiracı, mukavele müddetinin bitiminden en az 15 gün evvel bildirimde bulanmazsa mukavele motamot devam ediyor. Yenilenmeyen kontratlar birebir halde 1 yıl mühletle daha geçerli oluyor.