Diyabetin çeşitli organlarda yarattığı tesirlerin istenmeyen sonuçlara kadar ilerleyebildiğini belirten Anadolu Sıhhat Merkezi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Dr. Erdem Türemen, “Diyabet hastalığı âlâ bir takip ve hasta ahengiyle denetim altına alınabilir. Bilhassa şuurlu hareket etmek ve tedaviye ahenk sağlamak hastaların hayat kalitesini yükseltiyor” dedi. Toplumda Tip 2 diyabetin daha sık görüldüğünü vurgulayan Dr. Türemen, Tip2 diyabetin kilo ile direkt temasından bahsederken, hareketsizlik, televizyon izleme, tablet ve telefon kullanma saatlerindeki artış ile sıhhatsiz beslenmenin bu hastalığı tetikleyebildiğine dikkat çekti.
Diyabeti önlemek mümkün
Dr. Türemen ailesinde diyabet hikayesi olanların daha dikkatli olması gerektiğini belirtirken, “Sinsi bir hastalık olan diyabette ailesinde diyabet geçmişi olan, fazla kilolu, hipertansiyon hastası, kalp hastası ve kolesterol sorunu yaşayan bireyler en riskli kümeler. Bu noktada risk kümelerine uygulanacak tarama testleri diyabet hastalığının erken teşhis edilmesi için önemli” diye konuştu. Halk ortasında “gizli şeker” olarak bilinen devirde, diyabeti yavaşlatmanın mümkün olduğunu söyleyen Dr. Türemen, “Yaşam tarzını değiştirmek, tertipli spor yapmak ve sağlıklı beslenmek diyabet riskini azaltıyor. Bu periyotta kıymetli olan kilo denetimini sağlamak. Bunun için de sistemli beslenmek ve hareket etmek hayli önemli” dedi.
Hareketsiz hayat tetikliyor
Obezite ve hareketsiz ömür üslubunun artmasına paralel olarak dünyada diyabetin arttığına dikkat çeken İAÜ VM Medical Park Florya Hastanesi’nden Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Elif Turan, “Her 10 yetişkinden 1’inin diyabeti olduğu biliniyor, yeniden bu hastaların yarısı diyabete sahip olduklarından habersiz yaşıyor” dedi.
Doç. Dr. Turan, “Tip 1 diyabet, pankreasın otoimmün nedenli insülin üreten hücrelerinin harabiyeti ile gelişir. Harabiyet yüzde 80’nin üzerinde olunca diyabet kliniği ortaya çıkar. Hastalar daha genç yaştadır, zayıflardır ve tedavide insülin kullanmak zorundadır. Tip 2 diyabet ise tüm diyabet formlarının yüzde 90’ını oluşturur. Yaş, obezite, genetik, hareketsiz ömür ile alakalı insülin tesirinde azalma ile ortaya çıkar. Hastalar daha şişman ve ileri yaştadır. Ömür biçimi değişikliği, ağızdan ilaçlar ve gerektiğinde insülin tedavide kullanılır. Gebelik diyabeti bilhassa gebeliğin son haftalarında ortaya çıkar ve gebelikten sonra çoğunlukla kaybolur” diye konuştu.Doç. Dr. Turan diyabet tedavisinde yeni formüller geliştirildiğini belirtirken, “Uzaktan sıhhat sistemi uygulamaları, bilişim teknoloji eserleriyle diyabetliler ve sıhhat profesyonelleri ortasındaki coğrafik manileri kaldırarak, sıhhat hizmetlerine toplumdaki herkesin ulaşmasına imkan veriyor” diye konuştu.
Bunlara dikkat
Dr. Türemen, diyabet hastalarına antrenman
tekliflerini şöyle sıraladı:
Egzersize yavaş ve düşük süratte başlayıp giderek tempoyu artırın. Kendinizi çok zorlamayın.
Yanınızda her vakit diyabet hastası olduğunuzu belirten bir yazı, bileklik taşıyın.
Haftada 3-5 kere yürüyüş yapın.
Ayak sorununuz varsa yüzme ve bisiklet üzere ayağa daha az yük bindiren sporları tercih edin.
Spor ayakkabınızı ve spor kıyafetlerinizi her an görebileceğiniz yerlerde tutun. Böylelikle antrenman her an aklınızda olacaktır.
Ayaklarınızı kızarıklık ve su toplamasına karşı sık sık denetim edin.
Egzersiz mühletince yanınızda glukoz kaynağı besinler bulundurun.
Geç vakitlerde idmandan kaçının, tek başınıza idman yapmayın.
Adımsayar kullanın ve 10000 adımı hedefleyin.
Egzersiz öncesi ve sonrası kan şekerinizi ölçün.
Hareketsiz ömür tetikliyor
Obezite ve hareketsiz hayat usulünün artmasına paralel olarak dünyada diyabetin arttığına dikkat çeken İAÜ VM Medical Park Florya Hastanesi’nden Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Elif Turan, “Her 10 yetişkinden 1’inin diyabeti olduğu biliniyor, yeniden bu hastaların yarısı diyabete sahip olduklarından habersiz yaşıyor” dedi.
Doç. Dr. Turan, “Tip 1 diyabet, pankreasın otoimmün nedenli insülin üreten hücrelerinin harabiyeti ile gelişir. Harabiyet yüzde 80’nin üzerinde olunca diyabet kliniği ortaya çıkar. Hastalar daha genç yaştadır, zayıflardır ve tedavide insülin kullanmak zorundadır. Tip 2 diyabet ise tüm diyabet formlarının yüzde 90’ını oluşturur. Yaş, obezite, genetik, hareketsiz hayat ile bağlantılı insülin tesirinde azalma ile ortaya çıkar. Hastalar daha şişman ve ileri yaştadır. Ömür biçimi değişikliği, ağızdan ilaçlar ve gerektiğinde insülin tedavide kullanılır. Gebelik diyabeti bilhassa gebeliğin son haftalarında ortaya çıkar ve gebelikten sonra çoğunlukla kaybolur” diye konuştu.
Doç. Dr. Turan diyabet tedavisinde yeni usuller geliştirildiğini belirtirken, “Uzaktan sıhhat sistemi uygulamaları, bilişim teknoloji eserleriyle diyabetliler ve sıhhat profesyonelleri ortasındaki coğrafik manileri kaldırarak, sıhhat hizmetlerine toplumdaki herkesin ulaşmasına imkan veriyor” diye konuştu.
Her 5 saniyede bir kişi ölüyor
Diyabetin 21. yüzyılın en büyük sıhhat problemlerinden biri olduğunu belirten Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği Lideri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Endokrinoloji Metabolizma Hastalıkları Bilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşegül Atmaca, “Dünyada her 5 saniyede bir kişi diyabet nedeniyle hayatını kaybediyor” dedi.
Uluslararası Diyabet Federasyonu’nun bilgilerini paylaşan Prof. Dr. Atmaca, “2021 datalarına nazaran 20-79 yaş ortasındaki dünya nüfusunun 537 milyonu diyabetle yaşıyor. Bunun manası her 10 şahıstan 1’i diyabetli. Bu sayının 2045 yılında 783 milyona çıkacağı varsayım ediliyor. Ülkemizde ise yaklaşık 9 milyon diyabetli bireyin olduğu varsayım ediliyor. Bu sayının 2045 yılında 13 milyona çıkacağı hesaplanıyor. Diyabetli birey sıklığında Avrupa’da birinci sıradayız. Artış bu türlü devam ederse ülkemiz 2045 yılında, dünyada erişkin toplumda en fazla diyabetli bireyin yaşadığı birinci 10 ülke ortasına girecektir” dedi.
Prof. Dr. Atmaca, “Dünya genelinde diyabet ile yaşayan bireylerin yüzde 50’sine teşhis konulmadığını biliyoruz. Her iki diyabetliden biri diyabetinin farkında değil fakat bu şahıslarda hastalık bir yandan kalp damar sistemi başta olmak üzere birçok organa ziyan vermekte.Körlüğün, böbrek yetmezliğinin, travmaya bağlı olmayan bacak kayıplarının, kalp krizi ve inmelerin en sık nedeni diyabettir. “ diye konuştu.
Okulda Diyabet Programı Eğitim Platformu yayında
Diyabetli çocukların ömür kalitesini yükseltmek ve Tip 1 diyabetin erken teşhisine takviye olmak emeliyle T.C. Milli Eğitim Bakanlığı, T.C. Sağlık Bakanlığı ve Çocuk Endokrinoloji ve Diyabet Derneği tarafından Sanofi Türkiye’nin şartsız dayanağı ile hayata geçirilen Okulda Diyabet Programı kapsamında, bu yıl değerli bir adım daha atılarak bir eğitim platformu hizmete açıldı.
Programın koordinatörü Prof. Dr. Şükrü Hatun, “Ülkemizde 18 yaş altında 30 bin dolayında Tip 1 diyabetli çocuk bulunmakta ve bunların en az 23 bini okul çağındaki çocuklar. Diyabetli çocuklar haftada en az 30 saatlerini okulda geçiriyor. Bu programın maksadı, diyabetli çocukların okuldaki bakımlarını güçlendirmek, öğretmen ve öğrencilere çocuklarda diyabet bulgularını öğreterek erken teşhis konmasına yardımcı olmak” dedi.