Müstakil Endüstrici ve İş Adamları Derneği’ne (MÜSİAD) bağlı Stratejik Araştırmalar Komitesi ve Ekonomik Araştırmalar Ünitesi tarafından hazırlanan MÜSİAD 2022 İktisat Raporu’nda zekat toplama ve dağıtma süreçlerinin finansal sisteme dahil edilmesi istendi.
Türkiye’nin dünyanın ‘ilk 10 ekonomisi’ içinde yer alması için 15 teklifin yer aldığı raporun sunumunu yapan MÜSİAD Genel Lideri Mahmut Asmalı, “Gerek vakıflarca gerekse kişisel olarak gerçekleştirilen zekat toplama ve dağıtma süreçlerinin, gelişen finansal teknoloji yardımıyla şeffaf biçimde finansal sisteme entegrasyonu sağlanmalıdır” dedi.
Asmalı’nın sunduğu raporda şu teklifler yer aldı:
SEKTÖR BAZLI STRATEJİK PLAN TAKVİMİ: Türkiye, birinci 10 iktisat maksadında her bir bölümü ile var olmak için dal bazlı stratejik planlarını bir takvime bağlı olarak oluşturmalıdır. İktisadın tüm segmentleri için siyasetler geliştirilmeli, takvim içinde belirlenen gayelere yönelik süreçler takip edilmeli ve gerçekleşmesi sağlanmalıdır.
SİSTEMATİK YOL HARİTASI: Kendine yeten iktisat ve cari fazla maksadına ulaşmak için, ekonomik gayelerin öncelik sıralaması belirlenmeli ve sistematik bir yol haritası ilan edilmelidir. Böylelikle öngörülebilirlik artacak ve ulaşılmak istenen gayelerin akamete uğramaması temin edilebilecektir.
EKONOMİ BİLİM HEYETİ: İçerisinde alanında uzman akademisyenlerin bulunduğu “Ekonomi Bilim Kurulu”nun oluşturulması, iktisat idaresinin tüm piyasa aktörleri ile dinamik bir yönetişim sergilemesine, süreçlerin takibine ve ekonomik ünitelerle tesirli bir irtibatın sağlanmasına katkıda bulunacaktır.
FİNANSTA PAZAR DURUMU: Türkiye temel sorunu olan finansal kırılganlıklarından kurtulmak için finansta bir pazar değil, mesken sahibi durumuna gelmelidir. İstanbul Finans Merkezi projesi ve iştirak finans ekosisteminin geliştirilmesi, bu amaca katkı sağlayacak ögeler ortasında yer almaktadır. Çok kıymetli bir fırsat penceresi açıyor. Coğrafik, kültürel ve dini avantajlarıyla stratejik bir merkez olarak konumlandırabilecek İslami finans, bu bağlamda belirleyici bir rol oynayabilir.
FAİZLE GAYRET PROGRAMI: Türkiye; İslami finansa örneklik oluşturacak halde kapsamlı bir ‘faizle çaba programı’ ile alternatif İslami finans metotlarının geliştirilmesi öncelemelidir. Bu mevzuda hükümetin çalıştığını biliyoruz.
KANUN VE YÖNETMELİKLER: Finans ekosistemin tamamını yani bankacılık, sermaye piyasaları, sigorta, BES ve başka finansal kuruluşları kapsayıcı nitelikli Faizsiz Finans Kanunu hayata geçirilmelidir. Faizsiz Finans Kanunu’nun yanı sıra Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu, Vergi Kanunu üzere temel iktisadi, ticari ve mali alanları düzenleyen öbür kanun ve yönetmeliklerin de gözden geçirilip faizsiz unsurlarıyla uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir.
İSLAMİ FİNANSAL TAHLİLLER: Zekat toplama ve dağıtma süreçlerinin finansal sisteme entegrasyonu: “Gerek vakıflarca gerekse ferdî olarak gerçekleştirilen zekât toplama ve dağıtma süreçlerinin, gelişen finansal teknoloji yardımıyla şeffaf biçimde finansal sisteme entegrasyonu sağlanmalıdır.”
DEFİ UYGULAMALARI VE NEOBANK: Defi uygulamaları ve Neobank’ın getirdiği fırsatlar, alternatif İslami finans ve iştirak bankacılığı açısından değerlendirilmeli ve desteklenmeli.
İSLAMİ FİNANSAL TAHLİLLERİN ÇEŞİTLENDİRİLMESİ: Eximbank, Kalkınma Bankası üzere finans ekosisteminin modülü olan kamu kurumları, İslami finansal tahliller üretip bölüme sunmalıdır. Meselâ, MÜSİAD’ın 2015 yılından bu yana muvaffakiyetle uyguladığı Karz-ı Hasen Sandığı modellenebilir.
KOBİ’LERİN FİNANSMAN İMKANLARI: KOBİ’lerin finansmanı, istihdamın korunmasında stratejik kıymete sahip olduğu için ithal ikameci KOBİ’ler ile ihracatçı KOBİ’ler için finansman imkânlarının farklılaştırılmasını ve genişletilmesini sağlayacak önlemler alınmalıdır.
SELEKTİF KREDİ SİYASETİ: Üretim, istihdam ve ihracat üzerindeki konjonktür kaynaklı beklenen olumsuz tesirlerin azaltılmasına katkı sağ layabilecek selektif kredi siyasetinin; bölüm, firma ve proje bazlı olarak sürdürülmesi planlanmalıdır.”
MAKRO İHTİYATİ ÖNLEMLER: Kredi genişlemesinin bilhassa arzı ve ihracatı artıracak ya da ithalata bağımlılığı azaltabilecek ticari kredilere yönlendirilmesi için gereken makro ihtiyati önlemlere başvurulmalıdır.
ÜCRETLER DÜZEYİ: Fiyatlar düzeyi, emeğin ulusal gelirden aldığı hissenin düştüğü göz önüne alınarak yıpranmayı engelleyici önlemlerle satınalma gücünü koruyacak formda taşınmalıdır. Fiyat bağı ileriye dönük olarak da enflasyon etrafında değil; üretilen gelirden aldığı hisse bağlamında ele alınmalıdır. Böylelikle Türkiye, dünya sıralamasında hak ettiği pozisyonu alırken gelir adaletini de koordineli olarak sağlayabilecektir.
HUKUKİ ALTYAPI: Sermayenin, emeğin üretim sürecine katılarak kârdan hisse alacak halde hak ettiği geliri elde etmesine yönelik taban hazırlanmalıdır. Proje iştiraklerini, katma pahalı emeğe yönelik hisse ve opsiyonları mümkün kılacak kâfi hukuksal altyapı sağlanmalıdır.
DEZENFLASYONİST TESİR: Global yavaşlama beklentisi ve Fed’in bilançosunu küçültmeye başlaması, güç ve emtia fiyatlarını aşağı çekip Türkiye için dezenflasyonist bir tesir oluşturabilecektir. Bu gelişmelerin baz tesiriyle de birleşeceği düşünüldüğünde Türkiye hakikat siyasetlerle yapan sonuçlar elde etmek için kıymetli bir fırsat yakalayacaktır.